Zaterdag 4 november, Antropia Driebergen.
Met trots kijken wij terug op een uitverkocht en geslaagd Caring Congres 2023. Het thema van de dag: Caring Future!
Wordt onze toekomst Caring? En hoe kunnen we daar met z’n allen voor zorgen?
Caring Vets, Caring Farmers en Caring Doctors organiseerde deze inspirerende dag. Vier geweldige sprekers, goede podiumgesprekken, de lancering van de Caring Movement én een hilarische comedian.
Samengebracht door dagvoorzitter Lotte Sluiter, zij praatte het congres aan elkaar, stelde kritische vragen, maakte goede en gevatte opmerkingen en gaf het geheel een fantastische energie.
Lees hier de verslagen!
Reinier van den Berg
Als meteoroloog, en bekend RTL weerman, is Reinier van den berg dé specialist op het gebied van het klimaat.
In een goed voorgedragen presentatie neemt hij ons mee in het proces van de klimaatverandering. De oorzaken, de gevolgen en wat we kunnen doen om dit proces te keren.
De klimaatverandering wordt steeds duidelijker zichtbaar en raakt zowel mens als dier. We zien het op het nieuws; natuurbranden, hittegolven en extreme neerslag zijn hier voorbeelden van. ‘Als je klimaat zegt, zeg je water! ‘ Zo stelt Reinier. ‘En ons water staat onder druk!’. De klimaatverandering heeft grote invloed op zowel de kwaliteit als de kwantiteit van het water dat veilig beschikbaar is. Door de bijkomende afname in biodiversiteit zullen landschappen veranderen en kwetsbaarder worden.
In zijn grafieken laat Reinier ons zien met welke temperaturen wij te maken hebben als het gaat over opwarming van de aarde en hoe deze opwarming in de verschillende regio’s op aarde verschillen. .
Het doel van het klimaatakkoord van Parijs is om onder een temperatuurstijging van 1,5 graad Celsius te blijven. De modellen geven aan dat we lijken af te stevenen op een stijging van ongeveer 2.5 graad Celsius. In gebieden waar de stijging uitgesprokener is zullen de gevolgen groter zijn.
Wat kunnen wij doen om het tij te keren? Op welke manieren kunnen wij de verdere opwarming van de aarde stoppen? Is het nog niet te laat?
Op welke manier kunnen we komen tot 0 % CO2 uitstoot waarbij een negatieve emissie, meer CO2 binden dan uitstoten, de voorkeur heeft. Reinier geeft aan op welke manier we hier invloed op kunnen uitoefenen. Aan bod komen; minder spullen kopen, minder vliegen (we vliegen nu méér dan voor de coronacrisis), hoe Frankrijk grote parkeerterreinen voorziet van gigantische zonnepanelen, de energie – en eiwittransitie, de veehouderij en kweekvlees.
Daarnaast roept Reinier het publiek op om bij de komende verkiezingen goed na te denken over je stem en deze uit te brengen op één van de ‘groene’ partijen: Partij voor de Dieren, Groen Links, Partij van de Arbeid, Christenunie of Volt.
Lobke Faassen
Lobke studeerde ‘Voeding en Diëtiek’ en is gespecialiseerd in plantaardige voeding. Ze geeft één op één coaching, vlogt en blogt, creëert nieuwe recepten en is medeoprichter van de “Schijf for Life’’
Haar missie is duurzaam: Plantaardig eten is beter voor onze gezondheid en cruciaal voor de gezondheid van de planeet.
Lobke draagt uit is dat een plantaardig dieet minder kans geeft op gezondheidsklachten. Dit onderbouwt ze met wetenschappelijke gegevens. Mensen zijn bang voor ‘tekorten’ bij het overgaan op plantaardige voeding. ‘Dit is onterecht’ zegt ze ‘Uit onderzoek blijkt dat mensen die plantaardig eten niet meer tekorten hebben dan mensen die dat niet doen.’
Daarnaast pleit Lobke voor een Ministerie van Gezondheid en Welzijn en zegt ze ‘Het is misschien niet zo erg als het landbouwakkoord mislukt, het zou beter zijn te streven naar een “Voedselakkoord” waarin gezondheid van de mens samen gaat met een gezonde landbouw én een gezond klimaat.
Het voedingscentrum en zorginstellingen houden te strikt vast aan de ‘Schijf van 5’.
In de meeste zorginstellingen is nog weinig aandacht voor plantaardig eten. Caring Doctors werkt er hard aan hierin iets te veranderen.
De lancering van de Caring Movement
Na een heerlijke plantaardige lunch wordt de Caring Movement gelanceerd met de Caring Movement film, die hier terug te kijken is. Deze wordt met applaus ontvangen.
Drie bestuursleden van de Caring Vets, Caring Doctors en Caring Farmers, Arabella Burgers, Patrick Deckers en Annette Harberink komen op het podium en spreken over de samenwerking tussen boer, dierenarts en arts. Ze gaan samenwerken aan een succesvolle transitie naar een voedingspatroon waarbij plantaardig eten het grootste aandeel krijgt.
Ze brengen daarom het EAT Lancet rapport, waarin een voedselsysteem binnen de planetaire grenzen uiteen gezet wordt, onder de aandacht.
De samenwerking wordt bezegeld door het gezamenlijk planten van een biologische appelboom. Het publiek heeft wenskaartjes gekregen en wordt opgeroepen om een Caring Wish in de boom te hangen. Als snel hangt de boom vol met wensen voor mens, dier en aarde!
Dr. Bernice Bovenkerk
Dr. Bernice Bovenkerk is universitair hoofddocent aan de Wageningen University & Research (WUR), departement Maatschappijwetenschappen, filosofie. Ze is gespecialiseerd in milieufilosofie, dierethiek en gezondheid.
Haar stelling: er is verbondenheid tussen de gezondheid van mens, dier en milieu, One Health. Veel problemen zijn te herleiden tot het voedselsysteem en daarom is een verandering in dit systeem noodzakelijk.
Ons ecosysteem is uit balans. De biodiversiteit neemt af en diersoorten sterven uit. Ook komen mensen en dieren dichter op elkaar te leven. Ze legt de gevolgen hiervan uit aan de hand van virussen. In deze lezing bespreekt ze de vleesmuis als virusreservoir en gastheer. Hierbij refereert zij ook naar onze recente coronapandemie.
Een bepaald virus kan normaal relatief ongevaarlijk voorkomen in een virusreservoir, een gastheer. Virussen kunnen hun normale gastheer kwijtraken wanneer deze wordt bedreigd. Dit wordt onder andere veroorzaakt door het verdwijnen van de normale leefgebieden van deze gastheren, vaak door menselijke oorzaak.
Denk bijvoorbeeld aan de grootschalige ontbossing voor het klaarmaken van land voor palmolieproductie. De gastheren staan hierdoor onder stress en worden gevoeliger voor ziekten. Ook worden ze uit hun eigen leefgebied gedwonge en wijken ze uit naar gebieden waar zij in nauwer contact met de mens moeten leven. Virussen, die normaal niet voorkwamen bij de mens, kunnen op deze manier vanuit deze gastheren op de mens overspringen (zoönose).
Dr. Bovenkerk refereert hierbij ook naar de Els Borst lezing van 2022 waarin de vernieuwde verhouding tussen gezondheid van mens, dier en milieu na de coronapandemie wordt besproken
https://www.ceg.nl/els-borst-lezing/documenten/publicaties/2022/04/13/els-borst-lezing-2022
en naar haar publicatie samen met Joost van Herten waarin de dierlijke factor in humane gezondheid wordt belicht.
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/15265161.2017.1353171
Vervolgens gaat Dr. Bovenkerk verder met een aantal vragen.
Waar staat de mens in het ecosysteem? Op welke plaats zetten wij onszelf? Staan wij erboven of zijn wij onderdeel van? Mogen onze ‘basale’ belangen zwaarder wegen dan de belangen van een dier? En hoe meten wij deze belangen.
Zij neemt ons mee in de verschillende mogelijke antwoorden hierop vanuit het perspectief van een aantal wetenschappers waaronder Peter Singer, Mary Midgley en Tom Regan. Zo stelt dr. Regan bijvoorbeeld dat er geen enkel menselijk belang rechtvaardigt dat wij dieren zouden mogen gebruiken en hij pleit voor het afschaffen van de het gebruik van dieren voor menselijk gewin.
Dr. Bovenkerk spreekt zich niet uit over haar mening. Na afloop van de lezing geeft ze wel aan dat zij in deze presentatie bewust koos om dit te doen vanuit een antroposofisch invalhoek, het bekijken vanuit menselijk perspectief, maar zij geeft hierbij aan dat zij zelf niet het verschil ziet tussen de mens en de dieren en dat wij als mens onderdeel zijn van de dieren.
De conclusie van dr. Bovenkerk is dat gezien alles met elkaar verbonden is, een gezonder ecosysteem uiteindelijk zal leiden tot een gezondere mens. Wij zijn onderdeel van het systeem, het ecosysteem, One Health.
Caring Future
Na een goede kop koffie mét havermelk en wat lekkers, worden 3 jonge mensen op het podium geroepen. Dierenarts Maaike Dijkhorst, Arts Mitchell Evertsen en Melkveehouder Ron van Zandbrink. Met dagvoorzitter Lotte gaan zijn in gesprek over de Caring Future, waar zij in hun dagelijks werk tegen aan lopen en welke dingen zij proberen te doen om bij te dragen aan een Caring wereld.
Maaike vertelt hoe zij als gezelschapsdierenarts ziet hoeveel huisdieren voor mensen betekenen, het geluk en de steun die zij daar uit halen maar ook hoe zij mensen bewust probeert te maken over bijvoorbeeld de welzijnsgevaren van bepaalde hondenrassen.
Mitchell heeft het onder andere over de uitdagingen binnen zijn werk als arts in de ouderen zorg en in hoeverre een meer plantaardig voedingspatroon kan bijdragen aan de kwaliteit van leven.
Melkveehouder Ron probeert met zijn bedrijf steeds natuur inclusiever te worden, met de natuur mee te werken en nieuwe dingen te proberen om het weer beter te doen dan de vorige generatie.
Tim Huijsmans
Dierenarts, Founder Faunawatch, PhD student en Wildlife conservationist. Als afgestudeerd Diergeneeskundig onderzoeker aan de universiteit van Gent en vele specialisaties later, is hij de uitgelezen persoon om ons wijzer te maken in de wereld van de biodiversiteit en te laten zien hoe de verschillende flora en fauna met elkaar te maken hebben.
Hij wil in zijn lezing laten zien hoe bepaalde planten en dieren, die op het eerste gezicht, niks met elkaar te maken lijken te hebben een volledig ecosysteem op zich kunnen vormen. Een kleine verandering in dit systeem kan grote gevolgen hebben. Hij bespreekt hierin het ecosysteem van de wolf, de wesp, de vos en de vleermuis op een zeer interessante, meeslepende manier waardoor je een zowel een dieper als breder beeld krijgt van elk systeem.
Zo legt hij uit dat het afschieten van een deel van de vossen populatie, om menselijke besmetting met de vossenlintworm ( Echinococcus multilocularis ) te voorkomen, eigenlijk averechts werkt.
Vossen worden geschoten omdat zij drager zijn van de vossenlintworm. Deze eitjes komen in de omgeving en kunnen door de mens worden opgenomen. Hierdoor kan de mens worden besmet en zo de ziekte alveolaire echinococcose oplopen. Echter, zo stelt Tim, bij het afschieten van de vossen worden ook oudere vossen geschoten. Deze oudere vossen hebben een hogere weerstand voor de vossenlintworm en maken geen patente infectie meer door. Dit wil zeggen dat zij wel besmet zijn met de lintworm maar dat ze geen eitjes meer uitscheiden. Bij de jongere vossen is dit nog niet het geval. De eerste keer dat zij besmet raken met de lintworm maken zij wel degelijk een patente infectie door en zullen zij dus een relatief hogere hoeveelheid lintworm eitjes achterlaten.
Door het afschieten van de vos wordt de vossen populatie kleiner. De prooidieren van de vos, knaagdieren, hebben hierdoor een relatief voordeel, hun vijand is in mindere mate aanwezig. Deze populatie zal hierdoor groeien. Dit heeft invloed op het reproductieproces van de vos. Hoe gunstiger de omgeving, hoe groter het nest en hoe groter de kans op overleving van het merendeel van het nest. Door het afschieten is de volwassen vossenpopulatie kleiner geworden, de prooidierpopulatie groter, het aantal jonge vossen stijgt hierdoor. Juist deze dieren hebben een lage weerstand tegen de vossenlintworm en zullen bij besmetting een hogere hoeveelheid eitjes afscheiden aan de omgeving. Uiteindelijk leidend tot een hogere besmetting van de omgeving en dus een grotere kans op besmetting van de mens.
Tim laat hiermee zien dat wij heel goed moeten nadenken alvorens wij ingrijpen in de natuur. Het kan grote gevolgen hebben. Alles hangt samen en zal invloed op elkaar hebben. Het beschermen van de biodiversiteit is dan ook van groot belang.
Tim Kroezen
Afsluiter van de dag was niemand minder dan consulting comedian met wetenschappelijk achtergrond Tim Kroezen. Hij studeerde Liberal Arts en Energy Science. Werkte vroeger bij UniLever en wist hierdoor te vertellen dat zij naast zeep en wasmiddel ook zielen verkochten. Zijn LinkedIn profiel geeft niet voor niets aan: Eerste hulp bij zelfspot.
Want zelfspot, dat hebben wij gekregen.
Tim hield ons keiharde een spiegel voor. Een spiegelbeeld dat we niet wilden zien maar wel herkenden.
Nog nooit had hij zich als Linkse Lientje, zo beschaamd gevoeld om in een publiek zijn hand op te steken toen Lotte de vraag aan het publiek stelde ‘Wie eet er nog 1 x per week vlees? ‘
En nog nooit was hij zo verbaasd geweest toen hij merkte dat er niet werd gevraagd naar meer keer vlees per week maar naar minder dierlijke eiwitten.
Hij vertelde hoe een dame hem met een doordringende blik bij de koffieautomaat had getroffen, hem strak aan keek en terwijl zij op de knop drukte zei: Ik mag hópen dat dit havermelk is!
Nog nooit had hij zich in een groep bevonden die zo links was, dat hij zich nu voor het eerst kon voorstellen hoe andere, minder linkse mensen zich soms zouden kunnen voelen.
Nog nooit had hij zich in een groep bevonden die zo veel empathie opbracht voor de niet menselijke dieren. Tegelijkertijd riep hij ons op om onze liefde en de empathie voor de dieren ook op de medemens te betrekken. Minder oordelen. Meer samen, meer verbinden. Dat wenste hij ons toen. Dat lijkt ons een hele goede Tim!
